0

Porady prawne online. Koronawirus a zobowiązania umowne.

Data2020-04-21

Nie ulega wątpliwości, iż rozprzestrzeniająca się pandemia koronawirusa wpływa na zaciągnięte zobowiązania umowne. Nie ma jednak na tym etapie łatwych i prostych rozwiązań prawnych. W zakresie tego wpisu chcielibyśmy wskazać jakie są rozwiązania prawne w tym zakresie..

Jako prawnik online od czasu do czasu wypowiadamy się o bieżącej sytuacji, która ma wpływ na obrót prawny czy życie społeczno-gospodarcze. Przede wszystkim na wstępie bieżącej porady prawnej online należy stwierdzić, iż obecną pandemię można zakwalifikować do tzw. siły wyższej  (fr. force majeure). W polskim prawodawstwie siła wyższa nie doczekała się definicji ustawowej, w przeciwieństwie do zagranicznych porządków prawnych. Zarówno w polskim orzecznictwie, jak i w doktrynie prawnej powszechnie przyjmuje się, że siłą wyższą jest zdarzenie: zewnętrzne; niemożliwe (lub prawie niemożliwe) do przewidzenia; którego skutkom nie można zapobiec.

Porady prawne online.

Zapoznajmy się zatem jakie na gruncie polskim występują uregulowania prawne w zakresie kodeksu cywilnego.

Na gruncie polskiego kodeksu cywilnego należy odwoływać się do tzw. klauzuli rebus sic stantibus z Art.  357¹ KC.

„Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.”

Sąd stosując powyższy artykuł może przede wszystkim oznaczyć sposób wykonania zobowiązania oraz oznaczyć wysokość zobowiązania. Pierwszy z rodzajów ingerencji sądu w stosunek zobowiązaniowy może w szczególności polegać na zmianie czasu lub miejsca spełnienia świadczenia. Drugi rodzaj dotyczy zaś takiej ingerencji sądu, która za swój przedmiot ma odpowiednie podwyższenie wysokości świadczenia (jeżeli strata zagraża wierzycielowi) lub odpowiednie obniżenie wysokości świadczenia (jeżeli strata zagraża dłużnikowi). Dopiero w ostateczności, czyli w sytuacji, gdy nie jest możliwe dostosowanie zobowiązania do nadzwyczajnie zmienionych warunków, sąd może umowę rozwiązać. Wydanie któregokolwiek z powyższych orzeczeń powinno być uzasadnione interesem każdej ze stron oraz zasadami współżycia społecznego.

Z kolei na podstawie art. 475 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, zobowiązanie wygasa. W zobowiązaniach wzajemnych zgodnie z art. 495 §1 i §2 k.c.  jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi, strona, która miała to świadczenie spełnić, nie może żądać świadczenia wzajemnego, a w wypadku, gdy je już otrzymała, obowiązana jest do zwrotu według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

§2. Jeżeli świadczenie jednej ze stron stało się niemożliwe tylko częściowo, strona ta traci prawo do odpowiedniej części świadczenia wzajemnego. Jednakże druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.

Wskazane powyżej przepisy prawne unaoczniają, iż pewne rozwiązania prawne istnieją już w prawodawstwie polskim, chociaż nie były one pierwotnie projektowane przez ustawodawcę z myślą o takiej sytuacji jak koronawirus.

Generalnie w pierwszej kolejności rekomendujemy klientom, aby obecną sytuację traktować jako asumpt do rozpoczęcia ewentualnych negocjacji z drugą stroną umowy, która z przyczyn epidemii nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych. Dalsze kroki prawne należy zostawić w sytuacji, gdy droga polubowna nie będzie możliwa. Jednak ten trudny czas można wykorzystać na uregulowanie w sposób polubowny dotychczasowych wzajemnych zobowiązań prawnych, do czego zachęcamy klientów.

WŁĄCZ BEZPIECZEŃSTWO NA CO DZIEŃ – WYBIERZ KORZYSTNY ABONAMENT
SMART ABONAMENT

ZAUFALI NAM M.IN

W Polsce i za granicą