2018-11-30W naszej codziennej praktyce prawa autorskie odgrywają istotną rolę. W płaszczyźnie dokumentów prawnych tj. „Regulamin sklepu internetowego” czy „Regulamin serwisu internetowego” obszar praw autorskich zajmuje najczęściej postanowienia końcowe, gdzie zastrzegamy określone prawa do serwisu/sklepu dla właściciela/usługodawcy.
Poza typowym e-commerce prawa autorskie również występują. Porady prawne online czy porady prawne dla firm są często przedmiotem rozważań dla klientów w obszarze praw autorskich. W szczególności w ramach „doradztwo dla biznesu” jesteśmy obligowani przez klientów do formułowania określonych zaleceń i rekomendacji .
W ostatnim czasie w szczególności ciekawą sprawą jest spór autora cyklu książek o Wiedźminie z producentem gier CD Project. Otóż Sapkowski domaga się dodatkowego wynagrodzenia ( w mediach mówi się o 60 mln zł) na podstawie art. 44 prawa autorskiego, który stanowi „W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd”.
Na wstępie należy zastrzec, iż orzecznictwo sądowe na tle tego artykułu jest bardzo ubogie. Ta sprawa , może być niejako pewnym modelem na przyszłość, jeżeli doszłoby do procesu i wyrok byłby niekorzystny dla CD Project. Jeżeli doszłoby do zasądzenia odszkodowania na rzecz Sapkowskiego, to będzie to miało wpływ na różne branże, w tym kreatywne. Wielu twórców może to skłonić do dochodzenia dodatkowych roszczeń z art. 44 prawa autorskiego. Sprawa od strony prawnej nie jest jednak łatwa. Należy udowodnić, iż występuje rażąca dysproporcja pomiędzy wynagrodzeniem twórcy ustalonym w umowie a zyskiem z eksploatacji nabywcy tych praw. Jeżeli sąd uzna, iż zachodzi taka dysproporcja po pewnym czasie od nabycia tychże praw, to może orzec w takiej sytuacji wynagrodzenie stosownie do interesów stron.
Należy również zwrócić uwagę, iż polskie prawo autorskie, podobnie jak w większości Państw UE w zasadniczy sposób chroni twórcę, czego najlepszym dowodem jest art. 68 ustawy, który utrudnia uzyskanie długoterminowych licencji bez możliwości ich wypowiedzenia przez twórcę. Jednakże z perspektywy nabywcy praw czy licencjobiorcy artykuły powyższe stwarzają duże ryzyko dodatkowych roszczeń finansowych. W szczególności widzimy to w branży kreatywnej. Od czasu do czasu spotykamy się w obszarze „ doradztwo dla biznesu” jako porady prawne online czy porady prawne dla firm z tymi problemami. Na sprawę należy patrzeć szerzej, biorąc pod uwagę też interes nabywcy praw autorskich czy licencjobiorców. To oni najczęściej inwestują, podejmując ryzyko finansowe, na które nie stać twórców. Zatem sprawa jest wielowymiarowa i bardzo ciekawa dla obrotu prawnego. Na pewno w pewien sposób precedensowy wyrok zasądzający dodatkowe wynagrodzenie na rzecz Sapkowskiego nie wpłynie pozytywnie na stabilność obrotu prawnego. Jednakże jak zazwyczaj punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.
Czy można jakoś zabezpieczyć się przed takim roszczeniami twórców ?
Oczywiście można zawrzeć takie postanowienia umowy, które ograniczą lub zminimalizują takie roszczenia, ale całkowicie wykluczyć ich nie można, ponieważ art. 44 zawiera tzw. normę bezwględnie obowiązującą. Na pewno przedmiotowa sprawa jest warta uwagi i obserwacji z uwagi na przyszłe konsekwencje dla obrotu prawnego.
