2024-02-2917 lutego 2024r. weszło w życie unijne rozporządzenie Akt o usługach cyfrowych z ang. Digital Services Act) (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE. Założenia regulacji to stworzenie bezpiecznej przestrzeni cyfrowej, w której chronione są podstawowe prawa wszystkich użytkowników usług cyfrowych. Do głównych zagadnień zaliczamy treści nielegalne i szkodliwe, dezinformację oraz reklamę internetową.
W pierwszej kolejności należy wskazać kogo dotyczy akt o usługach cyfrowych. Akt dotyczy pośredników internetowych, tj. pośredników w dostępie do treści przekazywanych lub udostępnianych w internecie przez użytkowników będących osobami trzecimi. Natomiast zakresem przedmiotowym aktu są wyłącznie usługi pośrednie. Są to usługi społeczeństwa informacyjnego (tj. usługi normalnie świadczone za wynagrodzeniem, na odległość, drogą elektroniczną i na indywidualne żądanie usługobiorcy), które mogą być: usługami zwykłego przekazu, usługami cachingu lub usługami hostingu.
Generalnie akt o usługach cyfrowych nie dotyczy standardowych sklepów internetowych, w przeciwieństwie do internetowych platform handlowych (marketplace). Jednakże w wąskim zakresie Akt dotyczy tych sklepów, które umożliwiają dodawanie komentarzy czy opinii (wówczas kwalifikuje się to jako hosting ,czyli usługę pośrednią).
Rozporządzenie wprowadza obowiązki oraz system przejrzystości i rozliczalności dla dostawców usług pośrednich, takich jak:
usługi dostępu do internetu,
usługi hostingowe, np. usługi przetwarzania w chmurze i usługi hostingu internetowego,
rejestry nazw domen,
internetowe platformy handlowe,
sklepy z aplikacjami,
platformy wspierające gospodarkę współpracy,
sieci społecznościowe,
platformy wymiany treści,
internetowe platformy dotyczące podróży i zakwaterowania.
Rozporządzenie zawiera szczegółowe przepisy, którym podlegają:
bardzo duże platformy internetowe (VLOP) wykorzystywane przez ponad 10 % z 450 milionów konsumentów w UE; oraz
bardzo duże wyszukiwarki internetowe (VLOSE) wykorzystywane przez ponad 10 % z 450 milionów konsumentów w UE.
W stosunku do VLOP i VLOSE Akt o usługach stosuje się już od 16 listopada 2022 r., w tym obowiązki sprawozdawcze, niezależne audyty, udostępnianie danych i nadzór (w tym opłaty), czynności sprawdzające, egzekwowanie i monitorowanie.
Akt o usługach cyfrowych chroni prawa i interesy wszystkich zainteresowanych stron, w szczególności obywateli UE, m.in. poprzez:
oferowanie większej kontroli nad tym, co użytkownicy widzą w internecie, oraz zapewnienie im dokładniejszych informacji o wyświetlanych reklamach,
oferowanie możliwości łatwego znakowania nielegalnych treści lub produktów, mowy nienawiści i dezinformacji,
możliwość kwestionowania decyzji w sprawie moderowania treści i korzystania ze środków odwoławczych, takich jak mechanizm rozstrzygania sporów lub sądowe środki odwoławcze,
obowiązki VLOP i VLOSE w zakresie zapobiegania nadużywaniu ich systemów oraz przeprowadzania niezależnych audytów ich systemów zarządzania ryzykiem,
systemy szybkiego i skutecznego reagowania na kryzysy mające wpływ na bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne,
zabezpieczenia dla dzieci oraz ograniczenia dotyczące wykorzystywania wrażliwych danych osobowych do celów ukierunkowania reklam;
Na płaszczyźnie UE organami właściwymi w zakresie aktu będą: Komisja Europejska (zwłaszcza w zakresie nadzoru nad VLOP i VLOSE) i Europejska Rada ds. Usług Cyfrowych (organ zrzeszających krajowych koordynatorów ds. usług cyfrowych). Na poziomie krajowym organem właściwym w zakresie AUC będzie koordynator ds. usług cyfrowych. W Polsce występuje opóźnienie, ponieważ do 17 lutego 2024 r. powinien zostać wyznaczony koordynator do spraw usług cyfrowych, który ma sprawować nadzór nad przestrzeganiem przepisów unijnego rozporządzenia. Zgodnie z założeniami do projektu ustawy wdrażającej Akt o usługach cyfrowych, funkcję koordynatora ds. usług cyfrowych ma pełnić prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
